Κρητική Διατροφή

Η σύγχρονη ιατρική επιβεβαιώνει ότι το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο είναι ευεργετικό για την υγεία και η κατανάλωσή του συνιστάται για πολλές περιπτώσεις όπως:
-Πρόληψη καρδιακών παθήσεων
-Μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και της αρτηριακής πίεσης
-Πρόληψη ορισμένων τύπων καρκίνου
-Πρόληψη του καρκίνου του προστάτη
-Περιποίηση δέρματος (αναγεννά τα κύτταρα του δέρματος, μαλακώνει τους ιστούς και έχει αντιγηραντικές ιδιότητες

Στην επαρχία Σητείας μια ψηλή οροσειρά εκτείνεται από τα δυτικά προς τα ανατολικά και λειτουργεί ως προστατευτική ασπίδα ενάντια στους ισχυρούς ζεστούς νότιους ανέμους που πνέουν από το Λιβυκό Πέλαγος. Οι αμπελώνες της Σητείας (μέρος των πιο παραδοσιακών αμπελώνων της Ευρώπης), προστατευμένοι στη βόρεια πλευρά, με θέα το Κρητικό Πέλαγος, ξεκινούν από ύψομετρο 600μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και απλώνονται κατηφορικά.

Οι τοπικές ποικιλίες σταφυλιών συνυπάρχουν από την αρχαιότητα με αυτό το φυσικό περιβάλλον και  προικίζουν την περιοχή με έναν ανεκτίμητο πλούτο βιοποικιλότητας. Ο ήπιος χειμώνας, σε συνδυασμό με το μακρύ, ζεστό, ξηρό καλοκαίρι, τις μεγάλες περιόδους ηλιακής ακτινοβολίας κατά τη διάρκεια του έτους και το δροσερό αεράκι του Κρητικού πελάγους, εξασφαλίζουν ιδανικές συνθήκες για τον κύκλο βλάστησης του αμπελιού. Η Σητεία έχει παράδοση 4000 ετών στην οινοποιία και την αμπελοκαλλιέργεια και αυτό επιβεβαιώνεται από το Μινωικό Ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου όπου βρέθηκε ο παλαιότερος καλλιεργούμενος αμπελώνας.

Η παραγωγή κρασιού στην περιοχή της Σητείας γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία. Οι πιο αξιοσημείωτες περίοδοι ήταν η Ρωμαϊκή εποχή, όταν το κρασί της Σητείας μεταφέρονταν στη Ρώμη και σε άλλους μεσογειακούς προορισμούς σε καλά σφραγισμένους αμφορείς αλλά και κατά την Ενετική περίοδο στην Κρήτη (12ος-16ος αιώνας), όπου το κρητικό κρασί έφτασε στο ζενίθ της φήμης του. Ακόμη και σήμερα το κρασί διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην κρητική διατροφή, βοηθώντας στην υγεία και τη μακροζωία. Πρόσφατα ευρήματα αποκάλυψαν μεγάλο αριθμό συστατικών στο τοπικό κρασί, τα οποία δρουν ως αντιοξειδωτικά στον ανθρώπινο οργανισμό.

Η συστηματική καλλιέργεια της περιοχής από τα αρχαία χρόνια καθώς και οι ευνοϊκές εδαφοκλιματικές συνθήκες παράγουν εξαιρετικές ποικιλίες σταφυλιών από τις οποίες προέρχονται τα φημισμένα Σητειακά κρασιά. Οι πιο διαδεδομένες ποικιλίες είναι το Λιάτικο, το Μοσχάτο, το Μυροδάτο, το Δαφνάτο, το Ασύρτικο, το Ρωμέικο, το Μαντηλάρι, το Κοτσιφάλι, η Βηλάνα, το Πλητό, το Αθήρι, το Θραψαθήρι και πολλές άλλες από τις οποίες οι ντόπιοι παραγωγοί δημιουργούν τα κρασιά της Σητείας, που καλύπτουν όλα τα γούστα.

Στα τέλη Αυγούστου και τον Σεπτέμβριο οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν τη συγκομιδή των σταφυλιών. Πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να φτιάχνουν κρασί με τον παραδοσιακό τρόπο πατώντας τα σταφύλια. Ο μούστος που περισσεύει χρησιμοποιείται για την απόσταξη του τοπικού ποτού Ρακί/Τσικουδιά (σωστή Κρητική ονομασία). Τον Οκτώβριο γίνονται τα «Καζανέματα» (απόσταξη της ρακής) όπου οι επισκέπτες είναι πάντα ευπρόσδεκτοι να δοκιμάσουν. Είναι μια εξαιρετική εμπειρία!

Οματιές
Έντερα από χοιρινό γεμιστά με ρύζι, κομματάκια συκώτι και κρεμμύδι.

Κακαβιά
Ψαρόσουπα, φτιαγμένη από διάφορα κομμάτια ψαριού, μαγειρεμένα με κρεμμύδι και πατάτες.

Κουλουκόψωμο
Ντάκος (παξιμάδι) με ελαιόλαδο, ψιλοκομμένη ντομάτα, ρίγανη και φέτα.

Μυζηθρόπιτες
Οι περίφημες «τυρόπιτες», φτιαγμένες από ζύμη και γεμισμένες με μυζήθρα (τοπικό παραδοσιακό τυρί).

Αγκινάρες με κουκιά
Κουκιά μαγειρεμένα σε ελαιόλαδο και νερό, με φρέσκια αγκινάρα, σκόρδο, μάραθο και αλάτι.

Χταπόδι ξυδάτο
Μαγειρεμένο χταπόδι, σερβιρισμένο με ελαιόλαδο και ξύδι (ή κρασί).

Χοχλιοί (σαλιγκάρια) μπουμπουριστοί
Τηγανητά σαλιγκάρια, με ελαιόλαδο, ντομάτες και ξύδι.

Ντολμάδες με αμπελόφυλλα
Αμπελόφυλλα γεμιστά με ρύζι, μαϊντανό, τριμμένη πατάτα, κρεμμύδι, πιπεριά, κύμινο.

Ξεροτήγανα

Αυτά τα παραδοσιακά γλυκά Κρήτης θα τα βρείτε σε όλους τους γάμους και τις βαπτίσεις! Φτιάχνονται από μείγμα αλευριού, ελαιόλαδου και χυμού λεμονιού, το οποίο γίνεται λεπτή ζύμη και τηγανίζεται. Στη συνέχεια τα βουτάμε στο μέλι και πασπαλίζουμε με σουσάμι.

Σταφιδωτά

Λαχταριστά μικρά γλυκίσματα, γεμιστά με σταφίδες.

Καλιτσούνια

Γλυκιά ζύμη, γεμιστή με μυζήθρα (τοπικό μαλακό τυρί), ζάχαρη, μέλι, κανέλα, βανίλια ψημένη στο φούρνο. Αυτά θα τα βρείτε σε κάθε νοικοκυριό το Πάσχα!

Μεγάλο μέρος του πληθυσμού της περιοχής αποτελείται από αγρότες οι οποίοι καλλιεργούν ελιές, σταφύλια, φρούτα και λαχανικά (μερικοί σε θερμοκήπια) και πολλοί διατηρούν κατσίκες, πρόβατα και μέλισσες, ενώ στη Σητεία και στα παραθαλάσσια χωριά θα βρείτε ψαράδες. Οι γηραιότεροι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν παραδοσιακές μεθόδους στην καλλιέργεια και να χρησιμοποιούν γαϊδουράκια για τη μετακίνησή τους!
Φυσικά θα δείτε και σύγχρονους αγρότες, με αγροτικά μηχανήματα, εγκαταστάσεις μεταποίησης και συσκευασίας που επιτρέπουν τη μαζική παραγωγή και την τυποποίηση αγροτικών προϊόντων, όπως απαιτεί η εξαγωγική αγορά. Ο παραδοσιακός και ο σύγχρονος τρόπος συνυπάρχουν αρμονικά στην επαρχία Σητείας όχι μόνο στη γεωργία αλλά σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Ένα καλό παράδειγμα είναι στο οροπέδιο του Χανδρά όπου οι παλιοί ανεμόμυλοι χρησιμοποιούνται για την άντληση νερού για πότισμα, ενώ οι σύγχρονες ανεμογεννήτριες παράγουν ηλεκτρισμό από την αιολική ενέργεια. Επίσης θα δείτε ολόκληρα συγκροτήματα από ανεμογεννήτριες, τα λεγόμενα αιολικά πάρκα, κοντά στα χωριά Αχλαδιά, Ξερολίμνη και Παλαίκαστρο. Η Κρήτη έχει τραβήξει την προσοχή της Ευρώπης με τα πρωτοποριακά αιολικά πάρκα και αποτελεί το πρώτο νησί στον κόσμο με ήπιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Το αγροτικό τοπίο της επαρχίας Σητείας χαρακτηρίζεται από την κυριαρχία των ελαιόδεντρων. Η ευλογημένη ελιά καλύπτει πεδιάδες, λόφους και βουνοπλαγιές, ενώ κάθε τόσο συναντάμε αμπέλια, κήπους και οπωροφόρα δέντρα, καθιστώντας το Σητειακό τοπίο τόσο ελκυστικό
Τα τελευταία χρόνια στην περιοχή της Σητείας η βιολογική καλλιέργεια ελαιόδεντρων και αμπελιών έχει αναπτυχθεί με καινοτόμο τρόπο γύρω από την περιοχή της Μονής ΤΟΠΛΟΥ και αλλού, από άτομα και ομάδες νέων αγροτών, με την υποστήριξη των προγραμμάτων LEADER. Τα τοπικά καταστήματα διαθέτουν ελαιόλαδο, κρασιά, ελιές, πάστα ελιάς, σαπούνι και ξύδι υψηλής ποιότητας.
Η ελιά και το αμπέλι όχι μόνο δίνουν τους ευλογημένους καρπούς τους αλλά συνδέονται σταθερά με την ιστορία, τον πολιτισμό, τις παραδόσεις, την τέχνη και τον τρόπο ζωής στη Σητεία, τη Μεσόγειο και την Ευρώπη.